Przebudowa stadionu Polonii – spojrzenie na miejskie konsultacje
Temat przebudowy Stadionu Miejskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Bydgoszczy, nazywanego bardzo często przez sympatyków sportu po prostu stadionem Polonii, od lat zachowuje swą aktualność, oczekując na zamknięcie poprzez finalizację jednej z najważniejszych inwestycji w sferze infrastruktury sportowej w naszym mieście. W tym czasie wiele innych obiektów doczekało się generalnych remontów, czy gruntownych przebudów. Powstały także liczne nowe budynki i przestrzenie umożliwiające trenowanie oraz ich czynne użytkowanie, jak również oglądanie na nich widowisk sportowych. Natomiast decyzja o unowocześnieniu stadionu przy ul. Sportowej, użytkowanego na stałe przez dwa kluby (sekcje) Polonii, będącego przestrzenią do trenowania i wreszcie rozgrywania meczów żużlowych oraz piłkarskich, które w przypadku speedweya każdorazowo przyciągają liczoną w tysiącach publikę (nawet w momencie sportowego kryzysu drużyny w II lidze), była przez długi czas odkładana przez władze miasta na okres późniejszy.
Gdy w 2016 roku, po kilkunastu latach braku istotnych działań, realnie zmieniających stan infrastruktury na obiekcie Polonii, Urząd Miasta Bydgoszczy doprowadził do opracowania ogólnej koncepcji przebudowy, mieliśmy wrażenie, że wychodzimy na prostą. W oparciu o te materiały przygotowano szczegółowy projekt umożliwiający budowę trybuny B, wraz z zapleczem dla sportowców, w tym parkingiem dla żużlowców. Pierwszy etap inwestycji zakończył się w ubiegłym roku i mogło się wydawać, że kolejne będą naturalnie po sobie następować, tak aby sprawnie kontynuować i w pełni zamknąć przebudowę obiektu. Jednak ogólna sytuacja społeczno-gospodarcza, związana m. in. z epidemią Covid19, sprawiła, iż Urząd Miasta zdecydował, że musi zweryfikować swoje plany inwestycyjne na najbliższe lata. Jednocześnie urzędnicy uznali, że decyzje w tych kwestiach będą uzależnione od przebiegu zakończonych właśnie konsultacji społecznych, w tym wyników głosowania mieszkańców na zaproponowane projekty, za pośrednictwem elektronicznej ankiety. Wśród kilkunastu propozycji znalazła się przebudowa stadionu Polonii. Zagadnienie, czy ta konkretna, rozpoczęta już inwestycja powinna być poddawana tego rodzaju ocenie, czy choćby pytania o ogólne zestawienie często bardzo
odmiennych propozycji oraz o formę prowadzenia konsultacji, choć są istotne, nie będą tu szerzej rozwijane. Przede wszystkim dlatego, że wiążące decyzje zapadły, konsultacje zostały przeprowadzone i obowiązkiem środowiska Polonii było powalczyć, w ramach wyznaczonych reguł, o priorytetowe potraktowanie inwestycji przy ul. Sportowej przez Urząd Miasta.
Niewątpliwie korzyścią jaką niosły konsultacje było otworzenie szerszego pola do dyskusji i stworzenie okazji, do zasygnalizowania inwestorowi różnych propozycji, czy uwag do planowanej, dalszej przebudowy. Mogły to zrobić polonijne kluby, ale także stowarzyszenia, czy indywidualne osoby. Przy tej okazji pojawiały się w debacie różne spostrzeżenia, spośród których przynajmniej część była bardzo istotna i wskazywała na ważne aspekty związane z inwestycją, które powinny być uwzględnione, aby zapewnić optymalne wykorzystanie obiektu i odpowiednią perspektywę rozwoju dla użytkujących go klubów – żużlowego i piłkarskiego.
Warto wymienić kilka podstawowych korzyści jakie płyną z całkowitej modernizacji stadionu. Z nich również wynika konieczność doprowadzenia jej do końca, w jak najszybszym czasie. Należy tu wskazać m. in.:
– poprawę komfortu przeprowadzania oraz oglądania wydarzeń sportowych (lub o innym charakterze), odbywających się na stadionie
– stworzenie zaplecza dla klubów – pomieszczenia biurowe, socjalne, sportowo-regeneracyjne
– stworzenie nowej przestrzeni integrującej polonijne kluby z lokalną społecznością np. poprzez już oficjalnie deklarowaną chęć udostępnienia części powierzchni usługowych na „Muzeum Polonii Bydgoszcz” (pod trybuną południową)
– stworzenie nowych przestrzeni usługowych, w tym komercyjnych
– poprawę dostępności m. in. dla osób z ograniczeniami ruchowymi i niepełnosprawnościami
– poprawę bezpieczeństwa
– poprawę norm w zakresie ochrony środowiska
– ujednolicenie przestrzenne i architektoniczne obiektu
– stworzenie całościowo przestrzeni umożliwiającej promocję miasta oraz klubów sportowych na wielu płaszczyznach i za pośrednictwem różnorodnych kanałów komunikacyjnych – liczne korzyści wizerunkowe, przekładające się również na nowe możliwości w zakresie rozwoju sportowego
– umożliwienie poszerzenia oferty wydarzeń, stadion jest miejscem spotkań, integracji mieszkańców Bydgoszczy i regionu. Gości także uczestników rozmaitych imprez (w tym o charakterze międzynarodowym), którzy przyjeżdżają na nie z terenu całego kraju i z zagranicy, korzystając przy tym z oferty turystycznej Bydgoszczy oraz miejscowych firm oferujących różnorodne usługi i produkty
– kontynuacja przebudowy stadionu, w możliwie krótkich odstępach czasowych, umożliwia zachowanie spójności, powinna mieć wpływ na ograniczenie kosztów, przyspiesza otwarcie nowych lub ograniczonych dotąd możliwości, pozwalając rozwijać kolejne sfery działalności Miasta, klubów oraz pozostałych użytkowników obiektu
Kilka problemów i zagadnień wyżej poruszonych znalazło wyraz m. in w pytaniach kierowanych do Pana Michała Sztybla Zastępcy Prezydenta Miasta Bydgoszczy, który w trakcie konsultacji odbył 8 kwietnia br. spotkanie online z mieszkańcami, poświęcone tematyce przebudowie stadionu. Jego gościem był wówczas Pan Jerzy Kanclerz Prezes Żużlowego Klubu Sportowego Polonia, który przy tej okazji przypomniał ważne fakty historyczne oraz zachęcał do wspierania inwestycji przy ul. Sportowej. Samemu przy tej okazji skierowałem do Urzędu Miasta pismo, w którym m. in wskazałem 5 istotnych kwestii dotyczących tej inwestycji i Polonii. Część z nich interesowała mnie już wcześniej, inne zostały wywołane przy okazji rozpoczęcia konsultacji i były sygnalizowane przez inne osoby. W samym piśmie cztery spośród nich były sformułowane w postaci pytań i w nieco skróconej formie zostały wymienione wśród pozostałych, zadawanych Panu Prezydentowi podczas spotkania online. Poniżej przedstawiam je, wraz z udzielonymi przez Pana Prezydenta odpowiedziami:
1. W koncepcji przebudowy stadionu z 2016 roku przewidziano jego zadaszenie. Czy ten etap jest nadal uwzględniany przez inwestora? Dla uzyskania pełnej funkcjonalności obiektu, na którym rozgrywane są m. in spotkania żużlowe jest to niewątpliwe kluczowe zadanie, wieńczące całość prac modernizacyjnych i zapewniające ich pełną efektywność.
Pełna zgoda, zadaszenie jest niezwykle ważne. Jednak tak jak wspomniałem, odpowiadając na pierwsze pytanie, będziemy rozważali rozbudowę o dach w momencie kiedy będą wszystkie trybuny gotowe, ponieważ w przypadku sportu żużlowego trzeba uwzględnić, że nie tylko chodzi o zadaszenie trybun, ale także odpowiednie zabezpieczenie toru. Tak, aby nie dochodziło do sytuacji, w których zawody się nie odbędą i te elementy musimy brać pod uwagę podejmując decyzje. Ale techniczne możliwości będą, będziemy mogli rozmawiać o tej decyzji chociażby z użytkownikiem stadionu.
2. Czy przy projektowaniu trybun południowej i północnej istnieje możliwość nadania im łukowatego kształtu, zamiast ich „łamania”, jak przewidywała to koncepcja z 2016 roku? Byłoby to zdecydowanie pożądanym zabiegiem, stosowanym już na innych nowoczesnych obiektach, poprawiającym również architektoniczną estetykę całego stadionu.
Założenia do projektowania mówią o budowie łukowej i takie od nas wytyczne otrzymał projektant, dotyczące kolejnych trybun.
3. Czy Urząd Miasta może potwierdzić, że w planach projektowych będzie uwzględniana przestrzeń dla „Muzeum Polonii Bydgoszcz”? Jeśli tak, jaka miałaby być przewidywana powierzchnia przeznaczona na ten cel? Czy umożliwi ona szersze przedstawienie bogatej historii klubu?
Tak, pod trybuną planujemy powierzchnię na muzeum, ale także na funkcje biurowe klubu oraz salę konferencyjną. Jeżeli chodzi o metry, to nie chcę Państwa wprowadzić w błąd, uzupełnimy tą odpowiedź*, ale jeżeli chodzi o wielkość konsultowaliśmy ją z Panem [Jarosławem] Gamszejem, który jest właścicielem zbiorów, które by się miały znaleźć w muzeum. Wielkość pomieszczeń była dopasowywana do tych zbiorów, które miałby być wyeksponowane w muzeum.
*Pan Prezydent Michał Sztybel poinformował później za pośrednictwem mediów społecznościowych, że powierzchnia wystawiennicza przewidywana w projekcie wynosi 600 m².
4. W trakcie planowania dalszej przebudowy powinno się uwzględniać istniejącą infrastrukturę o wartości historycznej i użytkowej w celu jej zabezpieczenia i zachowania. Wszystkie obiekty tj. budynki oraz elementy małej architektury, powinny zostać zinwentaryzowane przed przystąpieniem do prac projektowych, poddane ocenie w odniesieniu do wartości historycznej. W przypadku ich zakwalifikowania do tej grupy, warto na etapie projektowania włączyć je w plany modernizacyjne w celu ich zabezpieczenia, a jednocześnie np. nadania im nowych funkcji usługowych / komercyjnych / socjalnych itp. Czy inwestor przewiduje taką inwentaryzację i ocenę?
Na pewno jest to cenna sugestia, żebyśmy na etapie projektowania kolejnych części stadionu porozmawiali z użytkownikiem na ten temat, które z tych elementów – wspólnie – uznajemy, że taką wartość by miały. Zatem sugestia mieszkańca bardzo celna, porozmawiamy o tym z użytkownikiem, co użytkownik z punktu widzenia również historii klubu widzi jako elementy, które warto by zachować pod kontem przyszłości, tak jak rozmawiamy nawet o muzeum.
Wszystkie udzielone przez Pana Prezydenta Michała Sztybla odpowiedzi wskazują, że wiele istotnych zagadnień jest branych przez inwestora pod uwagę, co daje nadzieję na ich pomyślne przeprowadzenie. Kluczowym będzie odpowiednie zaplanowanie tych działań i uwzględnienie ich w ramach prac projektowych. Pierwsze zagadnienie – zadaszenie obiektu jest jednym z najistotniejszych. Jego realizacja pozwoli optymalnie wykorzystywać stadion i zabezpieczy, przede wszystkim spotkania żużlowe, od wpływu czynników atmosferycznych. W ostatnim czasie nie brakuje kolejnych przypadków, gdy mecze muszą być przenoszone na rezerwowe terminy. Sam dach to oczywiście także znaczne podniesienie komfortu uczestnictwa i oglądania zawodów przez kibiców. Determinuje to zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności areny w pozyskiwaniu najważniejszych imprez. Nieprzypadkowo pytanie o tę kwestię powtarzało się podczas odczytywania nadesłanych uwag i zapytań na spotkanie online. Wskazuje to na dużą świadomość użytkowników korzystających obiektu, że cały proces jakościowej poprawy infrastruktury na Polonii będzie w pełni zakończony w momencie pojawienia się zadaszenia nad torem i trybunami. Cieszy, że inwestor również dostrzega i uwzględnia te korzyści, dużym plusem jest zapewnienie, już przy obecnych etapach przebudowy, technicznych możliwości zadaszenia całości obiektu. Należy równocześnie pamiętać, że ten finalny etap pozostaje w chwili obecnej pewną opcją, która jak przyznał Pan Prezydent, będzie dopiero w pełni rozważana i konsultowana po zakończeniu budowy wszystkich czterech trybun.
Pozytywnie należy ocenić wytyczne do prac projektowych mówiące, że trybuny południowa i północna mają mieć łukowaty kształt, odpowiadający owalowi obiektu i charakterystyczny dla większości stadionów, niebędących wyłącznie arenami piłkarskimi. To nie tylko kwestia architektonicznej estetyki, ale również optymalizacja wykorzystania powierzchni, bez niepotrzebnych luk, jakie pojawiły się we wcześniejszej koncepcji, zakładającej łamania trybun na łukach.
Powtórzona kilkukrotnie podczas spotkania online deklaracja Pana Prezydenta Michała Sztybla, że Miasto przewiduje i uwzględnia już na etapie projektowania udostepnienie powierzchni pod planowaną trybuną na klubowe muzeum jest bardzo dobrą wiadomością dla całej społeczności Polonii. Jestem przekonany, że Pan Jarosław Gamszej, który dla inwestora ma być partnerem w jego przygotowaniu, daje niewątpliwą gwarancję stworzenia atrakcyjnej wizualnie i narracyjnie wystawy, stanowiącej interesującą opowieść o dziejach Polonii i ludzi, którzy ją tworzyli na przestrzeni ponad stu lat. Polonia ma szczęście, że takie osoby jak Pan Jarosław czy Pan Sławomir Wojciechowski oraz grono wielu innych osób z uwagą śledzą i badają historię klubu, docierają do świadków wydarzeń oraz gromadzą liczne pamiątki. Ufam, że środowisko będzie w stanie wspólnie wykorzystać ten potencjał, aby przygotować ciekawe miejsce integrujące całą społeczność, ale również przyciągające uwagę osób z zewnątrz, promując dorobek klubu, Bydgoszczy oraz regionu w wielu dyscyplinach sportowych. To naprawdę może być wyjątkowe miejsce!
Czwarte zagadnienie, odnosi się do działań na rzecz zachowania i zabezpieczenia istniejącej infrastruktury o wartości historycznej i użytkowej zlokalizowanej na obszarze kompleksu Polonii. Propozycja przeprowadzenia w tym celu inwentaryzacji i dokonania oceny tego rodzaju miejsc lub obiektów została bardzo pozytywnie przyjęta przez Pana Prezydenta. To ważne, gdyż przedstawiając tą sugestię miałem m. in. w pamięci wyburzenie charakterystycznego, modernistycznego muru z arkadami, który przed laty stał przed trybuną główną. Skutki tego rodzaju decyzji są nieodwracalne, dlatego powinny być one podejmowane z dużą rozwagą. Obecnie działania powinny być skierowane na konsultacje z użytkownikami stadionu ws. ewentualnego wytypowania tego rodzaju obiektów i poszukaniu na etapie projektowania rozwiązań umożliwiających ich zachowanie w całości lub przynajmniej w części. Miejmy nadzieję, że życzliwe nastawienie Pana Prezydenta Michała Sztybla do tej kwestii poskutkuje wdrożeniem odpowiednich procedur pozwalających przeprowadzić kompleksową ocenę poszczególnych obiektów.
Wśród tematów poruszonych w trakcie spotkania online zabrakło odniesienia do kwestii zachowania wielofunkcyjności stadionu (żużel, piłka nożna). Stało się tak, gdyż nie została sformułowana w formie pytania, a sugestii, niemniej jest ona kluczowa dla rozwoju obu polonijnych dyscyplin. Prace projektowe powinny uwzględniać możliwość dostosowaniem w przyszłości infrastruktury tj. rozmiaru boiska piłkarskiego, długości toru żużlowego, i w odniesieniu do nich optymalnie usytuowanych trybun – do wymogów odpowiadających standardom najwyższych lig rozgrywkowych obu wiodących dyscyplin. Wiąże się to po pierwsze z zachowaniem perspektyw rozwojowych, ale także szansami na przyciąganie dodatkowych wydarzeń i pełniejsze wykorzystanie obiektu, na co w przeszłości niejednokrotnie zwracał uwagę Pan Prezydent Rafał Bruski. Dlatego ważne jest, by trybuny zostały zaprojektowane przestrzennie w ten sposób, aby nie ograniczały w przyszłości ewentualnych prac związanych z odpowiednim dostosowaniem płyty stadionu, przy jednoczesnym zachowaniu geometrii obiektu, a zwłaszcza ogólnej charakterystyki bydgoskiego owalu. Z tematyką rozwoju obu dyscyplin wiąże się również zagadnienie przestrzeni do trenowania dla młodych adeptów. W wolnych strefach otaczających stadion (zwłaszcza północno-wschodniej i północno-zachodniej) powinno wykorzystać się możliwości utrzymania i rozbudowy infrastruktury treningowej takiej jak minitor żużlowy, czy boisko/a piłkarskie dla dzieci i młodzieży. Ważne, aby przy pracach projektowych odpowiednio je przestrzenie zaplanować, by mogły być realizowane podczas prac modernizacyjnych stadionu lub później, w ramach odrębnych inwestycji. Ze względu na wagę tej tematyki pod koniec kwietnia zwróciłem się do Urzędu Miasta, rozwijając nieco szerzej to zagadnienie, z prośbą o udzielenie odpowiedzi, czy w pracach projektowych uwzględniono kwestie dopasowania trybun, płyty stadionu oraz otoczenia głównego obiektu. Niestety do dnia dzisiejszego miejscy urzędnicy nie udzielili żadnej odpowiedzi na wspomniane pismo. Jest to niepokojące, gdyż dotyczy sprawy zasadniczej dla rozwoju całej Polonii i obu jej głównych sekcji sportowych. Oznacza to, że w szczególności oba kluby – żużlowy i piłkarski – powinny z uwagą ją monitorować i konsultować, aby z powodu ewentualnego niedopatrzenia na poziomie planowania i projektowania nie została na lata ograniczona funkcjonalność stadionu.
Stadion Miejski im. Józefa Piłsudskiego przy ul. Sportowej 2 w Bydgoszczy, na którym swoje mecze rozgrywa Polonia Bydgoszcz przez kilkanaście lat oczekiwał na rozpoczęcie modernizacji. Opóźnienia inwestycyjne stawały się coraz wyraźniejsze na tle innych obiektów w kraju, ale także sytuowanych na terenie Bydgoszczy, która może być tak dumna ze swych sportowych osiągnieć w licznych dyscyplinach. Obecne prace na Polonii stanowią zatem zwieńczenie podjętych działań na największych miejskich arenach. Należy przy tym podkreślić, że pomimo kryzysu sportowego sekcji żużlowej (spadek do II ligi) trybuny każdorazowo przyciągały kilka tysięcy widzów obserwujących pojedyncze spotkania. Ostatnie sukcesy wskazują, że zainteresowanie tą dyscypliną sportu w Bydgoszczy jest nadal największe i cieszy się ona najliczniejszą publiką. Polonia, jej historia oraz bieżące zmagania, są wpisane w bydgoskie DNA. Świadczy o tym również zainteresowanie piłką nożną, którą w klubie trenuje ponad 200 młodych wychowanków. Całość stanowi miejską markę, powszechnie rozpoznawaną w całej Polsce. Dlatego nie jest przypadkiem, że ta inwestycja przyciąga uwagę także kibiców i mediów z innych regionów i ośrodków. Pomimo zaistniałych okoliczności i licznych, bolesnych skutków, jakie niesie ze sobą wciąż trwająca pandemia, warto aby Miasto Bydgoszcz w swych planach inwestycyjnych pozostawiło przebudowę stadionu pośród zadań priorytetowych. Obok wyżej przedstawionych argumentów należy podkreślić, że tego rodzaju obiekty stanowią nowoczesne bramy miast, są rozpoznawalne i stale obecne w świadomości odbiorców dzięki ich osobistym wizytom na miejscu lub za pośrednictwem mediów, które transmitują odbywające się na nich imprezy. Modernizacja stadionu to szybsze i szersze otwarcie jednej z bram Bydgoszczy na świat, co przynosi wymierne korzyści daleko wykraczające poza aspekty pozostające wyłącznie w przestrzeni rozwoju kultury fizycznej, czy poszerzania oferty wydarzeń. Miasto niewątpliwie tego potrzebuje i na to zasługuje, z uwagi na wysoką pozycję jaką zajmuje w skali ogólnopolskiej. Miejmy nadzieję, że wspólnie wykorzystamy tę szansę.
W trakcie konsultacji wiele osób spośród członków klubów, stowarzyszeń oraz kibiców i przyjaciół Polonii zachęcało mieszkańców Bydgoszczy do udziału w nich i przy tej okazji wspierania propozycji przebudowy stadionu. Wszystkie tego rodzaju działania zasługują na uznanie i podziękowania.
Krzysztof Rataj
