Kalendarium Polonijne: 21 października
1906
Urodził się Edmund Świątkowski – piłkarz i trener Polonii w latach 1920-1949, reprezentant Pomorza. W całej karierze rozegrał ok. 700 meczów. Zimą wraz z kolegami reprezentował klub w hokeju na lodzie. Ponadto w wolnych chwilach trenował boks oraz pływanie.
W 1931 roku jako pierwszy bydgoszczanin w historii ukończył kurs PZPN i otrzymał uprawnienia trenerskie. Zajęcia prowadzone były w Poznaniu pod okiem legendarnego piłkarza i trenera Cracovii – Józefa Kałużę.
W 1938 roku odznaczony przez prezydenta miasta – Leona Barciszewskiego za wspieranie rozwoju Kultury Fizycznej i Przysposobienia Wojskowego w Bydgoszczy.
W 1943 roku powołany do Wehrmachtu, skąd zbiegł w grudniu 1943 roku, a od 3 stycznia 1944 służył w armii generała Andersa. Brał udział w bitwie pod Monte Cassino. Odznaczony przez Brytyjczyków w 1945 roku orderem wojennym „Star”. Na początku 1946 roku po pobycie w obozie repatriacyjnym wrócił do kraju.
Po przejęciu klubu przez milicję Edmund Świątkowski definitywnie zrezygnował z pracy na rzecz gwardyjskiego klubu. Wyjątek stanowi sezon 1963/1964, gdy został oddelegowany do pracy jako I trener przez bydgoski OZPN.
Kariera trenerska poza Polonią:
- Brda Bydgoszcz (zaplecze ekstraklasy, 1950-1951)
- Zawisza Bydgoszcz (1952, zwycięzca II ligi, porażka w barażach o awans)
- Budowlany KS (1953-1959, współzałożyciel klubu, awans do III ligi)
- Brda Bydgoszcz (1959-1960)
- Od 1961 roku do przejścia na emeryturę w 1972 roku pracownik OZPN w Bydgoszczy
Jako przedstawiciel bydgoskiego OZPN brał udział w zgrupowaniach kadry juniorów i seniorów. Z wiedzy Edmunda Świątkowskiego korzystał nawet legendarny Kazimierz Górski.
1912
W miejscowości Tłumacz k. Stanisławowa na Ukrainie urodził się Kazimierz Dydyński – piłkarz przedwojennej Polonii. W latach 20. XX wieku jego rodzice przeprowadzili się do Bydgoszczy. Do Polonii wstąpił w roku 1928. Przede wszystkim grał w piłkę nożną, rzadziej w hokej na lodzie. Po zakończeniu kariery – świetny działacz.
Po II wojnie światowej odpowiadał za odbudowę piłki nożnej na Sportowej. W 1945 roku został wiceprezesem klubu. Przez lata pracował w milicyjnej Polonii dbając o pamięć przedwojennego dziedzictwa klubu.
1919
Urodził się Edmund Szumiński – piłkarz, działacz Polonii Bydgoszcz. Dzięki jego wspomnieniom znane są dziś losy wielu przedwojennych Polonistów, którzy zakładali klub w 1920 roku, a które zostały opisane w książce „Zapomniane Pokolenie. Polonia Bydgoszcz 1920-1949” autorstwa S. Wojciechowskiego. W latach 1935-1939 rozegrał w biało-czerwonych barwach ok 120 spotkań. Po wojnie (1945-1947) 20 meczów. Razem z kolegami włączył się w odbudowę wielkiej Polonii.
„(…) Poloniści – przedstawiciele przedwojennej klasy średniej miasta Bydgoszczy – byli na każdym kroku zwalczani za swą obrotność i zaradność oraz przede wszystkim za to, że byli prywaciarzami. (…) Takich przedsiębiorców jak Kazik (Kazimierz Szumiński – brat Edmunda; przyp. red.), Józek Majchrzak, Stęszewski (Maksymilian Stęszewski – kolega Szumińskich z BKT – odbudowywał sekcję tenisa; przyp. red) było w Polonii mnóstwo! To była nasza niepoliczalna siła! (…) Proszę mi wierzyć, byliśmy organizacyjną potęgą, tylko system nie pozwolił nam na serio zaistnieć w powojennym sporcie. Bydgoszcz do dziś płaci rachunki za to, że pod koniec lat czterdziestych ubeccy włodarze miasta tępili prywatną inicjatywę, tępili ludzi obrotnych, zaradnych z pomysłem na życie i uczynili Bydgoszcz miastem skrajnie proletariackim, także w wymiarze kultury fizycznej. Sport bydgoski stał się bardzo szybko „sportem na rozkaz”, ale to już oddzielny problem.
1934
Mecz towarzyski Hertha Piła – Polonia Bydgoszcz 1:3 (0:2).
W dwudziestoleciu międzywojennym Polonia kilka razy udawała się na spotkania zagraniczne. Często jeżdżono do Piły, która wówczas była miastem należącym do Rzeszy Niemieckiej (Schneidemuhl).
Relacja Kuriera Bydgoskiego z 23.10.1934:
„Na granicy niemieckiej przywitał drużynę polską prezes Herthy dr Stukowski z członkami zarządu i towarzyszył do hotelu pod „Złotym Lwem”, gdzie drużyna polska jako gość Herthy była przez cały dzień niezwykle serdecznie i gościnnie podejmowana. (…) Przebieg zawodów, stojących na wysokim poziomie, był nadzwyczaj emocjonujący. Drużyną lepszą technicznie była Polonia, która pozatem grała bardzo ambitnie i ofiarnie. Wynik zawodów 3:1na korzyść Polonii, do pauzy 2:0 odpowiadał zupełnie przebiegowi zawodów.”
Dla Polaków mieszkających w Pile spotkanie to miało wymiar patriotyczny. Po meczu urządzono bankiet w Hotelu Pod Złotym Lwem, gdzie wśród zaproszonych gości byli członkowie konsulatu oraz władze Piły. Następnie Polonistów zaproszono do restauracji myśliwskiej na spotkanie z miejscowymi Polakami, a całość uświetnił występ Towarzystwa Śpiewaczego „Halka”.
1945
21 października 1945 roku odbyło się zebranie działaczy BKS Polonia przy Zarządzie Miasta, na którym dokonano zmiany statutu i reaktywowano klub po wojnie.
Zebranie odbyło się w Resursie Kupieckiej (dziś nieistniejący budynek na północnej nitce ul. Jagiellońskiej na wysokości przystanków tramwajowych na rondzie Jagiellonów).
Na zebraniu podjęto decyzję, że wioślarze odłączają się od klubu tworząc własne towarzystwo, natomiast piłkarze będą występować pod swoją tradycyjną nazwą BKS Polonia. Prezesem klubu wybrany został Witold Czajkowski, a honorowym członkiem klubu ogłoszono prezydenta miasta – Józefa Twardzickiego.
Wzmianka w lokalnej prasie o tym wydarzeniu:
„BKS Polonia zawiadamia, że sekretariat i świetlica klubu mieszczą się przy ulicy Jagiellońskiej 23. I piętro, gdzie przyjmuje się zapisy członków i udziela wszelkich informacji. Świetlica czynna jest codziennie w godzinach od 16tej do 18tej, w niedziele i święta zaś cały dzień.
„Ćwiczenia gimnastyczne i treningi gier sportowych „dla pań” odbywać się będą we wtorki i piątki w sali gimnastycznej przy ulicy Jagiellońskiej 57 (w podwórzu). Dla panów zaś w poniedziałki i czwartki w sali gimnastycznej Gimnazjum Kopernika (obecnie Gimnazjum Kupieckie) w godzinach od 17tej do 19tej.
„BKS Polonia zwraca się do wszystkich byłych członków i sympatyków klubu z prośbą o dostarczenie pamiątek klubowych takich jak zdjęć, dyplomów, nagród, komunikatów prasowych w celu urządzenia świetlicy klubu. Prosimy zainteresować się powyższą sprawą.”
1956
Mecz ligowy: Zagłębie Sosnowiec vs Polonia Bydgoszcz 1:1.
1970
Główne obchody 50-lecia klubu.
źródło: „Zapomniane Pokolenie. Polonia Bydgoszcz 1920-1949.” S. Wojciechowski
