Geneza polonijnej symboliki – narodziny herbu
Korzystając z okazji, że emocji czysto sportowych mamy po sezonie deficyt, chciałbym odświeżyć historię symboliki przypisanej do sportowej rywalizacji, koncentrując się w szczególności na herbie, który towarzyszy nam kibicom na co dzień, jako element motywacji, tożsamości i dumy.
Barwy i herb są spoiwem łączącym nasze środowisko, scalającym grono polonijne, mimo likwidacji klubu wielosekcyjnego. Dwa herby – piłkarski i żużlowy – przypominają, iż mimo dwóch osobnych bytów, Polonia nadal jest wielopodmiotowa.
Jaka jest jego geneza?
Zanim specjaliści od heraldyki spięli oczekiwania klubu i pasjonatów sportu w pierwszą spójną całość, na imprezach, na których sportowcy reprezentowali Polonię, korzystano z logotypu z literą „P”.Ówczesną symbolikę pielęgnuje i dzisiaj na swoich koszulkach Sekcja Lekkoatletyczna im. Klemensa Biniakowskiego, kultywując wartości wczesno-polonijne na trasach całej Polski.
Pierwszy herb
Pierwszy herb, różniący się od tego, który znamy dzisiaj, pochodzi z lat 20-tych, a jego wzór przetrwał do 1934 r. Znamy go dokładnie m.in. z grafiki, która pojawiła się w klubowym wpisie do pamiętnika ofiarowanego Klemensowi Biniakowskiemu w 1928 roku, gdy zawodnik został Mistrzem Polski i otrzymał powołanie na Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie.
Drugi herb
Drugi herb, w zbliżonej do współczesnej formie, ujrzał światło dzienne w 1934 roku. Z pierwowzorem łączyły go barwy, nawiązujące do dumy z powrotu Bydgoszczy do macierzy i do poznańskiego pochodzenia ojców założycieli, związanych z tamtejszą Wartą. Historykom bydgoskiego sportu udało się dotrzeć do dwóch edycji znaczków okolicznościowych, potwierdzających istnienie tego wzoru: z 1934r. „BKS POLONJA” oraz z 1946r. przedstawiony na zdjęciu.
Należy podkreślić, że nowo zawiązana sekcja żużlowa w 1946 r. także używała tego herbu. Dowodzą tego fotografie, przedstawiające zawodników w czapkach klubowych, na których widniał ów trójkątny symbol Polonii. Jedna z takich naszywek jest w posiadaniu wiernego kibica bydgoskiej Polonii.
Epoka gwardyjska
Reaktywowany w 1946 roku milicyjny Partyzant również korzystał z herbu w formie trójkąta. Nie wiązało się to jednak z symboliką Polonii, cechowały go barwy resortowe: niebiesko – biało – niebieskie.
Na przełomie 1948 i 1949 roku władze państwowe wydały dekret, który mówił o przystąpieniu klubów sportowych do zrzeszeń. Zarząd Polonii zmuszony był rozwiązać klub, co nastąpiło w lutym 1949 roku. Sekcje BKS-u i cały ich majątek z częścią zawodników przekazano Zrzeszeniu Sportowemu „Gwardia” (wcześniej MKS „Partyzant”). Od tego momentu barwami sportowców ze Sportowej stały się czerwony, biały i niebieski. W maju 1957 roku klub przemianowano na Milicyjny Klub Sportowy „Polonia”. Pozostał on jednak przy czerwono – biało – niebieskiej kolorystyce i nie miał nic wspólnego z przedwojennym pierwowzorem.
Powrót do korzeni
Po wielu latach starań środowisk kibiców, klub żużlowy uszanował wolę sympatyków i trójkątny herb odrodził się w nowej rzeczywistości. Polonia wróciła do trójkątnego, biało-czerwonego herbu, który w znanej nam dziś wersji został stworzony przez kibiców na początku lat 90-tych, w ścisłym nawiązaniu do przedwojennego wzoru. Należy podkreślić, że jeszcze wcześniej ta dobra zmiana nastąpiła w Klubie Piłkarskim, który powstał na bazie sekcji piłki nożnej BKS Polonia, rozwiązanej w 2003 roku.
Najwcześniej tradycyjna symbolika wróciła na trybunach, gdzie zasiadali najbardziej zagorzali sympatycy Polonii. Na trybunach i gadżetach kibiców herb istniał na długo przed odejściem od symboliki gwardyjskiej.
W ten sposób historia zatoczyła koło i po latach rzeczywistości, jaką stworzyła PRL kształt herbu zaczął nawiązywać do okresu powstania klubu.
A co z innymi, historycznymi herbami, które miały inny rodowód? Musimy o nich pamiętać, jako świadectwach wielkiej, ale niekiedy mocno zawikłanej historii klubu. Każda epoka miała swoich bohaterów, których łączyło jedno – zamiłowanie do sportowej rywalizacji. Zjawiskiem budzącym dumę jest jednak fakt, iż do ciągłości sportowej dołączyła spójność barw i symboli, które wpisały się na trwałe w nurt rywalizacji sportowej nad Brdą.
Herb w obecnym kształcie stał się już rozpoznawalny w kraju i zagranicą. Korzystają z niego oba kluby, które powstały na bazie BKS Polonia. Towarzyszy gronu polonijnemu w chwilach triumfów i w czasie porażek. To przy tych barwach jednoczą się polonijne stowarzyszenia oraz ogół sympatyków żużla, piłki, lekkoatletyki, kolarstwa czy sportów integracyjnych.
Żywię przy tym nadzieję, iż przy tym herbie powstanie w końcu związek zrzeszający nie tylko wymienione dyscypliny.
Liberate
